EVET SATIŞLARI PATLADI, GÜNDE 1500 KİŞİ KREDİ ÇEKİYOR

Faizlerin aylık yüzde 1'in altına gerilemesi, referandum sonrası siyasi belirsizliğin azalması ve artan güven ortamı ile birlikte konut kredilerine olan talep patladı. Türk bankacılık sektörünün 2010 yılına 42 milyar liralık kredi hacmiyle başladığını, şu anda 52 milyar lirayı geçtiğini belirten Garanti Mortgage Genel Müdürü Cemal Onaran, asıl hareketliliğin referandum sonrası arttığına dikkat çekti.
Sektörün günde bin adet kredi kullandırırken şimdi bu sayının günde bin 500 ile 2 bin adete yükseldiğine işaret eden Cemal Onaran "İnsanların geleceğe güvenle bakması çok önemli. Eğer işinizi kaybetmeyeceğinizi ve gelecekte şartların daha iyi olacağını düşünüyorsanız o da beraberinde talebi canlandırıyor. Böyle bir talebin olduğu noktada finansal şartların da uygun olması talebi olumlu etkiliyor" dedi.
Garanti Mortgage Genel Müdürü Cemal Onaran ile mortgage kredilerindeki son gelişmeleri, tüketici tercihlerini ve geleceğe yönelik beklentileri konuştuk.

ŞU ANA KADAR GÖRÜLMEMİŞ BÜYÜME
-Konut piyasasında son durum nedir?
Düşen faiz ortamı ile beraber hakikaten konut piyasasında bir canlılık var. Faizlerin aylık yüzde 1.8'den 0.9'a düşmesinden kaynaklanan 2.7 milyon kişi Türkiye'de ev sahibi olabilir noktaya geldi. Esas referandum sonrasında işlemler çok arttı. Bu sene geçmiş yıllara kıyasladığımız zaman en iyi yılı geçiriyoruz. Seneye 42 milyar TL ile başlamıştık. Şu anda 52.1 milyar lirayı geçtik. Yıl sonunu 55 milyar lira ile kapatırız. Yüzde 30'luk bir büyüme sözkonusu. Mutlak değer olarak 13 milyar TL'lik bir büyümeden söz ediyoruz. 13 milyar liralık büyüme şu ana kadar mortgage piyasasında görülen bir büyüme değil. Önümüzdeki yılda mortgage kredilerinin yüzde 25-30'lar civarında büyüyeceğini tahmin ediyoruz.

-Sektör olarak ne kadarlık konut satışına aracılık ettiniz?
Geçen yıl 337 bin adet konut kredisi kullandırılmıştı. Bu yıl 410-420 bin adeti buluruz. Haftalık olarak daha önce günde bin adet kredi kullandırırken, şu anda günde bin 500 ile 2 bin adet konut kredisi kullanılıyor.

YILDA 500 BİN KONUTA İHTİYAÇ VAR
-Konut gibi uzun vadeli bir yatırım aracına olan talebin artması sizce geleceğe olan güvenin göstergesi mi?
İnsanların geleceğe güvenle bakması çok önemli. Eğer işinizi kaybetmeyeceğinizi ve gelecekte şartların daha iyi olacağını düşünüyorsanız o da beraberinde sizi harekete geçiriyor. Türkiye'de zaten bir konut ihtiyacı var. Hane halkının yüzde 35'i kirada oturuyor. Nüfus sürekli artıyor artı insanlar eski evlerde oturuyor. Bunları değiştirme arzusunda. Türkiye'de her yıl 500-600 bin adet konut ihtiyacı doğuyor. Böyle bir talebin olduğu noktada finansal şartların da beraberinde gelmesiyle tüketici harekete geçiyor.

-Hangi tür konut projelerine ilgi var?
2006-2007 yıllarında projeden satışlar normal konut satışlarının çok daha üzerindeydi. Günümüzde bir an önce kendi evine yerleşip kiradan kurtulmak isteyen kesim çoğunlukta.

BEYLİKDÜZÜ, HALKALI'DA TALEP FAZLA
-İstanbul'da en çok hagi bölgeler gözde?
Arzın fazla olduğu yerlerde talep daha hareketli. Beylikdüzü, Esenyurt ve Halkalı'da arz daha fazla olduğu için oralar daha fazla işlemin gerçekleştiği yerler. Etiler, Nişantaşı, Bebek gibi ilçelerde satılabilecek konut sayısı az olduğu için satılacak konut sayısı sınırlı kalıyor. Arzın olduğu her yerde konut satışları iyi gidiyor.

Evi kadınlar beğeniyor krediyi erkekler çekiyor

-Tüketici aldığı konutun yüzde kaçını kredilendiriyor?
Bankacılık olarak ekspertiz değerinin yüzde 75'ine kadar kredilendiriyoruz. Fakat Türk insanı çok fazla borcu sevmiyor. Mümkün olduğunca daha az kredi kullanmak istiyor. Bazı projelerde şirketler yüzde 90'lı seviyelerle pazarlama faaliyetine çıkıyor ama ortalamada alınan kredi tutarı konutun bedelinin yüzde 75'ini geçmiyor.

-Ortalama kredide vadeler uzadı mı?
Ortalama vade geçmişte 7 yıl gibiydi. Bu birazcık faizlerin düşmesiyle beraber uzamaya başladı. 7 yıl yavaş yavaş 8 yıla gidiyor. 120 ay çoğu kişi tarafından tercih edilmiyor. Türk insanı genelde az borçlanıp bir an önce borcundan kurtulmak istiyor.

-Ortalama kredi tutarı nedir ?
Tüm Türkiye genelinde 70 bin TL seviyesinde. Her kesimden müşterimiz var. Evi aslında kadınlar seçiyor ama krediyi erkekler alıyor. Kullandırılan kredilerin yüzde 75'i erkekler tarafından alınıyor. Yaş olarak baktığınız zaman yüzde 50'lik bölümü 30 ile 40 yaş arasındadır. Eğitim durumu olarak yüzde 40'ı üniversite mezunu, yüzed 35'i lise mezunu geri kalanı ortaokul, ilkokul veya doktora master yapmış olanlardır.

120 bin kişiyi ev sahibi yaptık
-Garanti Mortgage olarak bugüne kadar kaç kişiyi ev sahibi yaptınız?
Biz Türkiye'nin en fazla kredi kullandıran bankasıyız. 2005 yılından bugüne kadar yaklaşık 120 bin kişiyi ev sahibi yaptık. Pazarda yüzde 13.4 paya sahibiz. Rakamsal liderliğin dışında hep ilkleri yapan bir bankayız. Kimsenin yatırım yapmaya cesaret edemediği noktalarda hiçbir zaman ayağımızı gazdan kesmedik, yatırımlarımıza devam ettik. Bütün çalışanlarımızı 'mortgage uzmanı' eğitimine tabi tuttuk. Call center kurduk. Belgesiz kredi sürecini başlattık. İlk 6 aylık bilanço sonuçları itibariyla 6.6 milyar lira konut kredisi kullandırdık. Sene sonunda yüzde 30'ların üzerinde bir büyüme gerçekleştiririz. Önümüzdeki yıl da sektörün üzerinde büyümeyi hedefliyoruz.

Faiz oranları 2011 son çeyrekte artar
-Faizlerde yükseliş bekliyor musunuz?
Faizlerde bu noktaların açıkçası dip olduğunu düşünüyorum. Artık faizlerin yükselme ihtimali düşme ihtimalinden daha yüksek. Bu yükseliş çok büyük miktarda olmaz. Tüketicinin talebini kesecek noktada olmayacak. Merkez Bankası (MB) faizler cephesinde bir indirim yaptı ama kredi faizlerimize sirayet etmez. Borç verme faizini düşürdü bizim için politika faizi dediğimiz oran önemli. MB likiditeyi birazcık bu şekilde kontrol altına almaya çalışıyor. Merkez'in faiz artırımları 2011 yılının son çeyreğine gelir. O zaman konut kredi faizleri bir miktar artabilir. Ama 20-50 baz puanlık bir artışla sınırlı kalır.

Satın alacağınız konutun imar planına mutlaka bakın
-Konut almak isteyen tüketicilere önerileriniz neler?
İlk önce alacakları konutun imar planına bakmalı. Daha sonra başının ağrıyacağı bir konutu almamaları gerekiyor. Bankalar aracılığıyla kredi kullanarak konut aldığı zaman biz ekspertiz yaptırıyoruz. Ekspertiz sadece evin değerini belirlediğimiz süreç değil. Belediyeye, tapuya gidip gayrimenkulle ilgili bir problem var mı? Üzerinde bir tebligat, şerh var mı? Bunları araştırıyoruz. O yüzden banka kredisi ile ev alanlar bu konuda kendilerini daha rahat hissedecek. Banka kredisi ile almıyorsanız mutlaka araştırın. Kredi alırken banka seçimi gerçekten çok önemli. Bir kredi alıp da sadece faiz oranına bakıp karar vermektense bir uzmana danışıp bunun faizi, masrafı toplam maliyetini öğrenmekte yarar var.

Aylık taksitler yüzde 36 oranında ucuzladı
Son iki yılda konut kredisi faiz oranlarının aylık yüzde 1.90'lardan 0.89'lara gerilemesi nedeniyle aylık taksitler de yüzde 36 oranında ucuzladı. 2008 yılında 120 ay vadede aylık yüzde 1.90 olan faiz oranı şu an yüzde 0.89'lara kadar düştü. Böylece 2 yıl önce 120 ay vadeli konut kredisi kullanan bir kişi ayda ortalama 2 bin 121 lira öderken, şimdi bu rakam bin 359 liraya indi.
Ayfer ARSLAN