İŞTE PİYASALARIN 13 EYLÜL SENARYOLARI

Çok güçlü 'evet' hariç sonuç ne çıkarsa çıksın borsada kar satışı bekleniyor. Çok güçlü 'hayır' çıkarsa, piyasalar ilk başta olumsuz tepki verse de, yurtdışı ve mali disiplinine bağlı olarak bir kriz senaryosu öngörülmüyor
Anayasa değişiklikleri için 12 Eylül'de yapılacak referandumda geri sayım başlarken, piyasalar referandumdan çıkacak sonuçları genel seçimler öncesi hükümete güvenoyu olarak değerlendiriyor. Referandumdan 'evet' mi, 'hayır' mı çıkacağına ilişkin tahminler havada uçuşurken, para piyasalarının sandıktan çıkacak renge göre nasıl bir yön çizeceği merak ediliyor.
Sandıktan çıkacak sonuçlara göre oluşacak 4 farklı senaryoda borsa, dolar ve faizin 13 Eylül günü nasıl tepki vereceğini para piyasalarının önde gelen isimlerine sorduk. Uzmanlar öncelikle az farkla çıkacak 'evet' veya 'hayır'ın piyasaları çok fazla etkilemeyeceğini düşünüyor. Ayrıca yüzde 55'in üstü çok güçlü 'evet'in dışında sonuç ne olursa olsun borsada kar realizasyonu bekleniyor. Referandum beklentisiyle alınan pozisyonlar ve son 1.5 yıldır yükseliş trendinde olması nedeniyle İMKB'de 13 Eylül günü 58 binli seviyelerin test edileceği tahmin ediliyor. Uzmanlar, yüzde 55'in üzerinde çıkacak çok güçlü 'hayır'ın ise piyasaları kısa vadede olumsuz etkilese bile yurtdışı piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak fiyatların tekrar eski seviyelere gerileyeceğini tahmin ediyor.

İŞTE PİYASA TAHMİNLERİ
AZ FARKLA EVET (%50-55)
Piyasanın satın aldığı senaryo. Çok fazla bir değişiklik olmaz. Seçimin zamanında yapılma ihtimali artar. İstikrar sürer. Borsa, dolar ve faizler olumlu tepki verir.

GÜÇLÜ EVET (% 56+)
Dolar kuru değer kaybeder. TL'nin yüzde 2 civarında değer kazanması bekleniyor. Faizde çok hafif bir kıpırdanma olur. Yüzde 8'in altına gelebilir. Borsada alımlar gelebilir..

AZ FARKLA HAYIR (%50-55)
Piyasalar olumsuz etkilenir. Dolar yükselir. Türk Lirası yüzde 2,5-3 değer kaybeder. Faiz yukarı gider. Bono gösterge faizi yüzde 8.20'leri bulur. Borsada kar satışları gelir. Ancak satış baskısı mevcut ekonomik konjonktürde çok güçlü olmayacak. Mali disiplinde ciddi bozulma sinyalleri gelmezse yabancı mevcut
portföyünü değiştirmez.

GÜÇLÜ HAYIR (% 56+):
Para piyasaları olumsuz etkilenir. Hükümete olan güven sorgulanır, erken seçim baskısı artar. Erken seçim olasılığı halinde kamu harcamaları artar. Bu da kamu açıklarının artmasına yol açar. Ancak ilk aşamada gelecek satışların ardından yurtdışı piyasaladaki hareketler ve hükümetin bütçe konusundaki hassasiyeti faizin ve borsanın yönünü etkileyebilir.

Sandıktan güçlü 'evet' çıkarsa TL güçlenir
- Fortis Portföy Genel Müdürü Alp Keler: Güçlü 'evet' çıkarsa; piyasalar tek parti hükümeti çıkma olasılığını yüksek görecek ve risk alma iştahı artar. Böyle bir sonuç sonrası yurtdışından portföy yatırımı olarak para akışı hızlanacak ve faizlerde aşağıya bir hareket görülecek. Ancak mevcut faiz seviyelerinde dahi reel faiz seviyesi çok azaldığından, enflasyon bekleyişleri bu aşağı yönlü hareketin limitli kalmasına sebep olacak.Yurtdışında negatif bir gelişme yaşanmazsa İMKB'de alımların devam edeceğini düşünüyoruz. Bu senaryoda TL güçlenecek. Az farkla 'evet' çıkarsa; şu ana kadar en fazla fiyatlanan senaryo olduğunu düşündüğümüz bu seçenek gerçekleşirse piyasalarda çok fazla bir değişiklik olmaz. Az farklı 'hayır' çıkarsa; anketlerde 'evet' çıkma durumu ana senaryo olarak yansıdığı için, az farkla olsa 'hayır' çıkması süpriz olarak algılanacak ve koalisyon ihtimalinin ortaya çıkması da piyasalara negatif yansıyacak. Faizlerde satış baskısı oluşacak.. Ancak bu satış baskısı mevcut ekonomik konjonktürde çok güçlü olmayacak. Bono portföyünün çok büyük çoğunluğu Türk bankalarının elinde. Eğer mali disiplinde ciddi bozulma sinyalleri gelmezse bankalar mevcut portföylerini değiştirme eğilimine girmeyecek. Borsada önemli olan yabancı yatırımcıların tepkisinin ne olacağı. Seçime yaklaşırken iktidarın seçime yönelik harcamaları arttırması halinde bütçede bozulma kaygılarıyla yabancı yatırımcılar da satış eğilimine girebilir. Güçlü 'hayır' çıkarsa; tek parti hükümetinin sonlanmasına kesin gözüyle bakılır ve satış baskısı sert olur. Bu durumda faizde ilk hareketler yukarı yönlü ve dalga boyu büyük olur. Ancak bütçe dinamikleri sağlam ve düşük enflasyon senaryosu devam ettiğinden, kriz boyutunda bir yükseliş olmaz. İlk tepkinin ardından yurtdışı para akımları ve daha da önemlisi bütçe disiplinine bağlı faizler yeni bir dengeye oturur. Borsada ise ilk aşamada satış baskısı hakim olacak. Bu sonuçta, iktidarın seçim yatırımlarına başlayacağı şüphelerinin ve zaten çıkmayan Mali Kural nedeniyle oluşan soru işaretlerinin artması beklenebilir. İlk aşamada gelecek satışların ardından yurtdışı hareketler ve hükümetin bütçe konusundaki hassasiyeti faizin ve borsanın yönünü belirleyecek. Bu senaryoda TL'nin değer kaybı bekleniyor.

Sonuç ne olursa olsun kar satışları gelecek
- Orion Menkul Değerler Yönetim Kurulu Üyesi Murat Salar: Sonuç ne olursa olsun kar realiazyonu geleceğini düşünüyorum. Referandum akabinde alınmış ekstra pozisyonlar var onlar realize edilecek. Referandum sonuçlarının mantıken piyasaları çok etkilememesi lazım. Çünkü 13 Eylül günü neticede aynı hükümet görevde olacak. Siyasi olarak 12 Eylül ile 13 Eylül arasında bir fark yok. Ancak bu sonuçların mikro detayları, gelecek yılki seçimleri nasıl etkileyeceği sorgulanabilir. Az farkla evet çıkarsa kısa vadede realizasyon geleceğini düşünüyorum. 58 bin seviyesinin önemli destek seviyesi olduğunu düşünüyorum. Referandumdan sonra o seviyelerin test edileceğini düşünüyorum. Sadece bunun zamanlamasını sonuçlar değiştirir. Güçlü evet çıkarsa biraz daha gecikir. Borsada bir miktar alış gelebilir. Akabinde ama tekrar realizasyon gelecektir. Kurda önce aşağı yönlü gidiş olur. Sonra mevcut seviyelerine yükselir. Faizde önemli bir değişiklik olacağın zannetmiyorum. Az farkla hayır çıkarsa borsa bunu kar realizasyonuyla karşılar. Kurlar pariteye bağlı hareket eder. Faizde önemli bir değişiklik olmaz. Güçlü 'hayır'da ise kısa vadede borsada satışlar gelir. Sonra alımla karşılanır. Döviz kurunda kısa vadede yükseliş yaşanır, sonra yurtdışına bağlı olarak geri gelir. Faizde bir miktar yükseliş akabinde mevcut eski seviyelerine geriler.

Az farkla 'hayır' çıkarsa dolar kuru yüzde 2.5 prim yapar
- Akbank Genel Müdür Yardımcısı Murat Özer: Az farkla 'evet' piyasanın satın aldığı bir senaryo çok fazla değişiklik olmaz. Güçlü bir 'evet' çıkarsa dolar TL kuru değer kaybeder. Dolar iç piyasada yüzde 2 civarında değer kaybedebilir. Faizler yüzde 8'in altına gelebilir. Borsa olumlu etkilenir. Ancak seviye tahmininde bulunmak çok zor. Az farkla 'hayır' çıkarsa para piyasaları olumsuz etkilenir. Dolar TL kuru yüzde 2.5-3 oranında değer kazanır. Faizler yüzde 8.20'lere kadar çıkabilir. Borsa endeksi de bir miktar aşağı gelir. Güçlü 'hayır' çıkarsa piyasalar olumsuz etkilenir.
Ayfer ARSLAN-AKŞAM