Amerikan Doları hızla değer kaybediyor. Bazı iktisatçılara göre, doların değer kaybetmesini Amerikan ekonomi yönetimi istiyor. Zira ekonomik durgunluğu gidermek için doların değerinin düşmesi gerekiyor. Onlara göre planlanan şu... Düşük değerli dolar, Amerikan mallarının fiyatlarını cazip hale getirip ihracatı arttıracak ve Amerikan ekonomisine daha fazla sermaye girişi sağlayacak. Böylece Amerikan ekonomisinin durgunluktan çıkacak. Bazı döviz uzmanları ise böyle düşünmüyorlar. Onlara göre, Britanya’dan sonra ABD’nin de kamu borçlarındaki artış nedeniyle ülke notunun düşürüleceği ihtimalinin ortaya çıkması, doları, diğer para birimleri karşısında zayıflatıyor. Ekonomistler, Amerikan Doları’nın değer kaybedişini iki farklı nedene dayanarak açıklarken, doların düşmesi aslında dünya ekonomisinde hisse senedi ve emtia alımlarının hızlandığı bir döneme denk düşüyor. 2009 yılının mart ayının ilk haftasından bu güne hisse senedi ve emtia fiyatları artarken dolar değer kaybetmeye başladı. Amerikan Doları son altı haftada Avrupa para birimi avro karşısında yüzde 10, sterlin karşısında yüzde 8,8, Japon Yeni karşısında yüzde 3, Avustralya Doları karşısında yüzde 20, Türk Lirası karşısında yüzde 14, Brezilya Reali karşısında yüzde 15, Güney Afrika Randı karşısında yüzde 16 değer kaybetti. Amerikan Doları’na karşı gelişmekte olan ülke paraları ile emtia ve petrol üretiminden kazanç sağlayan ülkelerin para birimlerinin değerlenmesi bize dünya ekonomisinde yatırımcının risk iştahının arttığını gösteriyor.
Amerikan Doları’nın hızla değer kazanması 2008 yılının eylül ayında Lehman Brothers yatırım bankasının iflas etmesiyle başladı. Pek çok yatırımcı ellerinde tuttukları yatırım araçlarını satıp Amerikan Hazine Bonosu talep ederek doların değerini yükseltti. Ama artık o günler geride kaldı şimdi yatırımcılar hisse senedi ve emtia piyasasına yönelerek dolardan vazgeçiyorlar. Ekonomik durgunluktan çıkış için zaten Amerikan yönetimi de doların değer kaybetmesini istiyor.
Amerikan Doları’nın değer kaybetmesi özellikle dolar rezervi yüksek ülkeleri olumsuz etkiliyor. Çin, Japonya ve Rusya toplam 3 trilyon dolar civarında rezerv tutuyorlar. Bu ülkelerin dolar rezervlerinin hızla değer kaybetmesi özellikle Çin ve Rusya’nın asabını bozuyor. Bu iki ülke yeni para bir rezerv para birimine geçmeyi gündeme getiriyorlar. Fakat bu hemen mümkün değil. Çin, 2020’de rembinbinin dünya rezerv para birimleri içinde yüzde 3 ağırlığa sahip olacağını tahmin ediyor. Doların hızla değer kaybı ülkelerin dış ticaretlerinde kendi ulusal para birimlerini kullanmalarının da yolunu açıyor. Brezilya ve Çin dış ticaretlerinde kendi para birimlerini kullanmaya başlamayı planlıyorlar.
Peki, şimdi dolar alınır mı? Döviz uzmanlarına göre kısa vadede Amerikan Doları değer kaybedecek. Bu nedenle avro, yen, Avustralya Doları ve Kanada Doları gibi sağlam paralarda likit kalınmasını yatırımcılara tavsiye ediyorlar.
Süleyman YAŞAR-TARAF
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder