2 Ekim 2010 Cumartesi

MUNZAM KARŞILIKLARIN ARTIRILMASI KREDİ FAİZLERİNİ ETKİLER

Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras, birkaç gündür devam eden munzam karşılık oranlarına ilişkin tartışmaya köşe yazısında açıklık getirmiş. Munzam karşılığı nedir? Bankalar açısından neden önemlidir ve bu oranların artırılması sektörü nasıl etkiler?
İşte, Uras'ın kaleminden konunun önemi:

"Merkez Bankası tarafından 2 önemli karar alındı:
- Bankaların TL mevduatları için Merkez Bankası’na yatıracakları karşılık oranını yüzde 5.0’den yüzde 5.5’e, döviz mevduatında yüzde 10.0’dan 11.0‘e yükseltildi.
- Merkez Bankası TL mevduat karşılıklarına yüzde 5.0 oranda faiz ödüyordu. Bundan sonra faiz ödemeyecek.
Konuya yabancı olanlara kısa bilgi vereyim:
- Bankalar müşterinin mevduat olarak yatırdığı her 100 TL veya doların bir bölümünü, Merkez Bankası’na karşılık hesabına (diyelim ki güvence hesabına) yatırmak zorundadır.
- Merkez Bankası kanuni karşılık oranlarını yükseltince, bankaların kasasında daha az para kalır. Merkez Bankası kanuni karşılık oranını düşürünce (Örneğin yüzde 10’dan yüzde 5’e indirince) bankaların kasasında (TL veya döviz) kalan para büyür. (Yüzde 10 karşılıkta bankanın kasasında 100-10=90 TL yüzde 5 karşılıkta 100-5= 95 TL kalır.)
- Bankalar topladıkları TL veya döviz mevduatının tamamına faiz öderler. Fakat topladıkları 100 TL’nin veya doların bir bölümünü Merkez Bankası’na karşılık olarak yatırınca, ödedikleri faizin yükü topladıkları paranın tamamının değil, kasalarında kalan paranın üzerine biner. (Örneğin banka 100 TL mevduatı yüzde 9.0 faiz ile topladı 100 TL’ye 9.0 TL faiz ödedi. Yüzde 5.5 karşılık ayırınca, banka kasasında 94.5 TL kaldığından banka 94.5 TL kaynak için 9.0 TL ödemiş olur.)

Sorun maliyet sorunu
- İşte bunun için zaman zaman Merkez Bankası bankalara destek vermek amacıyla karşılık olarak yatırılan paraya faiz öder. Bugüne kadar döviz mevduatı karşılıklarına faiz ödenmiyordu ama, TL mevduatı karşılıklarına yüzde 5 faiz ödeniyordu.
Bu ön açıklamalardan sonra gelelim bankalarımızın neden huzursuz olduklarına:
Bankalarımızda 415 milyar TL (Türk Lirası) mevduat var. Bankalar daha önce yüzde 5 karşılık ayırıyorlardı. Diyelim ki karşılık hesabında 20.7 milyar TL’leri vardı. Karşılık oranı yüzde 5.5’e yükseltildiği için karşılık hesabındaki paralarını 22.8 milyar TL’ye yükseltecekler. Karşılık hesabına 2.1 milyar TL daha yatıracaklar.
Daha önce Merkez Bankası Bankalara 20.7 milyar karşılık için yüzde 5.0 oranında faiz ödüyordu. Bankalar Merkez Bankası’ndan 1.0 milyar TL dolayında faiz alıyordu. Şimdi 22.8 milyar TL’ye hiç faiz alamayacaklar 1.1 milyar TL faiz kaybına uğrayacaklar.

Kararın yan etkileri var
Şimdi de adım adım bu 1. milyar TL faiz kaybının etkilerini sıralayayım:
- Bankalar 1.1 milyar TL faiz kaybına uğrayınca kârlılıkları bu kadar azalacak.
- Kârlılık bu kadar azalınca bankaların öz kaynakları 1.1 milyar TL azalacak.
- Bankalar öz kaynaklarının 8 katı kadar kredi verebilirler. Öz kaynaklar 1.1 milyar TL azalınca, bankaların kredi verme güçleri de 8. 8 milyar TL azalacak.
- Bankaların Merkez Bankası’na yatırdıkları karşılıklardan 1.1 milyar TL faiz alamamaları ve karşılık oranlarının artırılması nedeniyle, bankaların kaynak maliyetinin yüzde 0.32 oranında yükseleceği hesaplanıyor.
Bunun sonucu, bankalar ya mevduata ödedikleri faizi bu oranda düşürecekler ya da krediden aldıkları faizi bu oranda artıracaklar.
İşte bankaları huzursuz eden bu gelişmelerin bütünüdür."

Hiç yorum yok: